ویدیوهائی از تظاهرات مردم در تهران

شب یلدا

نقل از: بی بی سی

مریم افشنگ

ایرانیان امسال در شب یلدا چه می‌کنند
..

از سالهای دور ایرانیان شب یلدا را گرامی می دارند و آن را جشن می گیرند. شب یلدا، بلندترین شب سال و اولین شب زمستان است که مراسم و آیین خاص خود را دارد.

خرید آجیل، انار و هندوانه، پختن سبزی پلو با ماهی و حتی آش رشته، خواندن حافظ و نوشیدن شراب قرمز همه و همه از مراسمی است که در شب یلدا خانواده های ایرانی را به دور هم جمع می کند.

با توجه به حوادث اخیر باید دید ایرانیان امسال در بلندترین شب سال چه می کنند؟

مینا شهروند تهرانی گفت: "فکر نمی کنم شب یلدا امسال به خاطر مسائلی که ما در ایران داریم مثل سالهای گذشته باشد. اصلا برای کسی هیچ حال و حوصله ای نمانده است. همه مردم درگیر وقایع اخیر هستند. هر روز از یک جایی خبری می آید. دانشگاه ها شلوغ است. جوانهای مردم را دستگیر می کنند. از طرفی گرانی بیداد می کند."

نادر دیگر شهروند تهرانی گفت: "به دلیل شرایط اقتصادی ایران عده ای نمی توانند رسم و رسومی را که در شب یلدا وجود دارد انجام دهند. مثلا برای شب یلدا آجیل و هندوانه و انار باید خرید که خیلی ها توان خرید آن را ندارند. بنابراین مجبور شده اند به زنده نگه داشتن شب یلدا بسنده کنند."

او افزود: "در مواقع عادی و در این فصل مثلا هندوانه کیلویی 700 یا 800 تومان است ولی برای شب یلدا سه تا چهار برابر بیشتر می شود."

هر چند حوادث بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران خیلی از مراسم را تحت الشعاع قرار داد، اما زندگی عادی مردم در ایران در جریان است و بسیاری از خانواده ها به استقبال شب یلدا می روند.

فریبا دیگر شهروند تهرانی در این رابطه گفت: "همه فامیل در خانه ما جمع می شوند. شب هم سبزی پلو با ماهی و آش رشته می پزیم. هندوانه و تنقلات، بگو و بخند، چایی قند پهلو با دارچین چیزهایی است که از بچگی در خانه ما هست. میوه ها و تمام شیرینی جات هم در قدح بزرگی می گذاریم."

اما فلسفه شب یلدا به چه زمانی باز می گردد؟

رضا مردای غیاث آبادی، پژوهشگر باستان شناسی درباره تاریخچه شب یلدا به بخش فارسی رادیو بی بی سی گفت: "شب چله و یا شب اول زمستان، زمان زایش دوباره خورشید است. یعنی مردم چنین باوری داشتند که خورشید از انتهای تابستان اندک اندک میل خودش را کم می کند تا به اول زمستان و جنوبی ترین نقطه خودش می رسد."

او افزود: "این زمانی است که خورشید رو به افول می رود و از زمان انقلاب زمستانی که خورشید مجددا نقطه طلوع اش در افق شرقی افزایش می دهد و میل اش را کم می کند تا به اعتدال بهاری بازگردد، این زمان را زایش خورشید در نظر می گرفتند. نام یلدا هم که واژه ای سوریانی است در واقع دلالت بر زایش خورشید دارد."

به گفته آقای غیاث آبادی روز زایش خورشید یعنی اول زمستان را خرم روز می نامیدند و جشن می آراستند و شب اش را هم بیدار به انتظار دیدار خورشید می نشستند.

او همچنین گفت: "و به همین خاطر میوه های سرخ رنگی را هم که در واقع برگرفته از رنگ خورشید بامدادی است مانند هندوانه، انار، سنجد و خرمالو و ... را تدارک می دیدند و این بلندترین شب سال را که به زایش خورشید پیوسته می شد، گرامی می داشتند."

شب یلدا یکی از جشن های مهم آیین میترا و یا مهرپرستی بوده است. در تقویم میترایی میدا سال آغاز زمستان است. بر همین اساس زایش خورشید هم همزمان با آغاز سال نوی میترایی است.

رضا مرادی غیاث آبادی در این باره گفت: "این واقعه ای است که بعدها و در زمان اشکانیان به اروپا رفت و در سده سوم و چهارم میلادی به تقویم رسمی مسیحیت هم راه پیدا می کند. یعنی در واقع زایش خورشید را برابر می دانند با تولد عیسی مسیح در 25 دسامبر."

او گفت: "حالا چرا 25 دسامبر؟ به این دلیل که در قرن چهارم میلادی 25 دسامبر برابر می شد با روز آغاز زمستان."

آقای غیاث آبادی در سال 1372 نزدیک به سی چارتاقی در نواحی گوناگون ایران را با هدف مطالعه تناسب احتمالی با تغیرات میل خورشید و کاربری تقویمی آنها شناسایی و مورد بررسی قرار داده است.

چار تاقی نیاسر

آقای غیاث آبادی گفت: "یکی از این بناها چارتاقی های ایران است که در بسیاری از نقاط ایران بازمانده هایشان وجود دارند. بعضی از آنها سالم هستند، برخی ها ویران هستند. اینها به گونه ای ساخته شده اند که در یکی از روزنه های این بنا از یک شکاف باریکی هنگامی که

.

خورشید در اول زمستان طلوع می کند قابل دیدن هستند

بعد از شناسایی این بناها به ویژه چارتاقی نیاسر هر ساله مراسم دیدار طلوع و تولد خورشید در چارتاقی‌های ایران و از جمله چارتاقی‌های نیاسر، نویس و بتخانه آتشکوه، برگزار می شود.

شعری زیبا سروده دکتر شفیعی کدکنی برای استاد قهرمان

دراین پست شعری زیبا از دکتر شفیعی کدکنی را می بینید که آنرا در آمریکا برای دوست صمیمی خود استاد محمد قهرمان

سروده و از آنجا آنرا تلفنی برای انجمن ادبی سه شنبه ها خوانده اند

**